شعر و عوامل مرتبط با آن (2)

•پرهام طلایی

اولین سازنده وزن عروضی امتداده یعنی مدت زمانی  که صوت تلظش طو ل می کشه. 
البته باید بگم که صوت از لحاظ علم فیزیک سه ویژ گی داره. که شامل ارتفاع  طنین و زیر وبمی یا اکتاو است.
اول باید واج هارو بشناسیم. واج  یا واک یا واکه.( کو چکترین جزء  نقش دار زبانه.)

در زبان فارسی ما 26 واج داریم. البته بگم که در عروض به طور کلی ما با تلفظ کلمات کار داریم نه با املاشون. واج ها دو گونه اند صامت و مصوت. 
واج های صامت همون حرف هستند مثل ب ، ک،و غیره. مثلن ص و س و ث هرسه نمایشگر یک واجند چون یک جور تلفظ میشن. و در کلمه خویش حرف(و) نمایانگره هیچ واجی نیست. چون تلفظ نمیشه. خویش =خیش. و مصوت ها شامل  مصوت های کوتاه و بلند. که مصوت های بلند شامل آ و  او و  ای. و مصوت های کوتاه شامل فتحه کسره و ضمه  است همان زیر و زبر وپیش. از ترکیب واج ها هجا پدید می آید. که شامل هجاهای کوتاه وبلند و کشیده هست. سه تا فرمول هست که اگر یاد بگیریم فهم  عروض و وزن شعر بسیار راحت میشه:

● اول فرمول ساخت هجای کوتاه:
یک واج صامت ویک مصوت کوتاه

مثلن "که"  یا "تو"  یا "چو"

که اگر طبق تلفظشان بنویسیم، میشه صامت "ت" + مصوت ضمه

یا صامت "ک" +مصوت کسره

به قول خودمون  یک حرف ویک حرکت.

●دومین فرمول ساخت هجای بلند:
هجای بلند یک صامت( حرف) به اضافه یک مصوت بلند.

متل "با" یا "تا" یا "رو"  یا "بی"
●هجای کشیده:
درواقع به زبان خودمان حرف +حرکت+حرف
مثل بر یا تر  یا من یا خود=خد

★ حرف ن ساکن بعد از مصوت بلند هیچی حساب نمیشه★